Kompetencje przyszłości.

W 2023 roku AI było słowem, które bardzo często pojawiało się w artykułach, postach, filmach związanych z pracą i branżą IT. Zapowiedziano, że Sztuczna Inteligencja zmieni sposób pracy, działania i funkcjonowania. Zgadzamy się z tym stwierdzeniem w 100%. Fala zwolnień, która przetoczyła się przez ogólnoświatową branżę IT w dużej mierze była uzasadniana właśnie rozwojem AI i tego, że zastępuje programistów.

Wynalezienie maszyny parowej (pierwsza rewolucja przemysłowa) spowodowało ogromne zmiany w sposobach produkcji i metodach pracy. Uważamy, że teraz takim przełomem jest właśnie wykorzystywanie na coraz większą skalę AI.

Jakie kompetencje pozwolą nam odnaleźć się w nowym rynku pracy? Czy są kompetencje, w których człowiek będzie lepszy od maszyny?

W tym artykule spróbujemy odpowiedzieć na pytania:

• Jakie są kompetencje?
• Jakie są kompetencje przyszłości?
• Jakie kompetencje będą cenione przez pracodawców?
• Kto lepiej odnajdzie się na nowym rynku pracy- humanista czy umysł ścisły?
• Dlaczego warto łączyć elementy humanistyczne ze ścisłymi?

Kompetencje można określić jako wiedza, doświadczenie i umiejętności. Osoba kompetentna to osoba, która potrafi wykorzystać swoją wiedzę i doświadczenie, aby wykonać konkretne zadanie czy rozwiązać problem.

Kompetencje dzielimy na twarde i miękkie.

Kompetencje miękkie (psychospołeczne), dotyczą umiejętności osobistych, cech indywidualnych czy sposobu postrzegania świata.

Kompetencje twarde dotyczą konkretnej wiedzy i umiejętności potrzebnych do wykonania pracy.

Żyjemy w czasach ciągłych zmian. Niemal codziennie wprowadzane są nowe rozwiązania technologiczne. Praca ludzka zostaje zastąpiona przez maszyny. Przykłady? Coraz częściej w sklepach spożywczych czy restauracjach typu fast food możemy skorzystać z kas samoobsługowych. Coraz więcej zakładów produkcyjnych jest zautomatyzowanych, a pracownicy potrzebni są przede wszystkim do kontrolowania pracy maszyn. Dynamikę zmian i natłok informacji, świetnie pokazują dane mówiące, że obecnie nasz mózg dziennie przetwarza taką ilość danych, jaką 500 lat temu przetwarzała osoba wykształcona, przez całe życie.

Jakie są obszary kompetencji, które pomagają odnaleźć się w obecnej rzeczywistości?

• Obszar kreatywności: zdolność do twórczego myślenia, kreatywność i innowacyjność, umiejętność eksperymentowania, odwaga
• Obszar elastyczności: otwartość, ciekawość nowych rozwiązań, i adaptowania do pracy i życia w trybie ciągłej zmiany,
• Obszar edukacji: zdolność do uczenia się, dzielenia się wiedzą, użytkowania i wykorzystywania wiedzy.

Umiejętności typu znajomość konkretnego języka programowania czy prawa jazdy nie zostały wymienione, ponieważ będą oczywistością jak obsługa komputera.

Uważamy, że w przyszłości ważniejsze będą kompetencje umiejętności dostosowywania się do zmiany czy szybkość przyswajania wiedzy.

Zmiany zachodzące na rynku pracy, pozwalają zakładać, że pracodawcy będą poszukiwać wśród kandydatów następujących kompetencji:

• Orientacja na efektywność- koncentracja na celach, zadaniach i osiągnięciach, a przy tym ułatwianie pokonywania przeszkód,
• Proaktywność- samokontrola, przejmowanie odpowiedzialności za działania
• Werbalna prezentacja umiejętności– dobra komunikacja, stosowanie odpowiedniego języka, mowy ciała
• Konceptualizacja- wykorzystywanie twórczego myślenia do różnych pomysłów i rozwiązań
• Pewność siebie- wiara w siebie, zaufanie do wartości i przekonań
• Wykorzystanie siły społecznej- integracja osób, budowanie sieci społecznych, jednoczenie ludzi
• Wpływ- zachowania oddziaływające, pomagające w szukaniu wysokiej pozycji
• Zarządzanie procesami grupowymi- budowanie grup, definiowanie wspólnych celów, współpraca, praca zespołowa

Znajomość co najmniej jednego języka obcego na poziomie komunikatywnym będzie standardową umiejętnością.

Którego języka obcego warto się uczyć?

Jako drugi język (po ojczystym) doradzamy naukę przynajmniej jednego z języków międzynarodowych:

• Angielski,
• Chiński,
• Hiszpański,
• Francuski,
• Arabski,
• Rosyjski.

Żyjemy w świecie VUCA – zmienności, niepewności, złożoności i niejednoznaczności. Życie w takim świecie wymaga wielkiej świadomości, uważnej obserwacji, analizy zdarzeń i zmian. Ta sytuacja sprawia jednak, że być może będzie można zakończyć spór „kto jest bardziej potrzebny- humanista czy umysł ścisły?”.

Współczesny świat coraz bardziej ceni różnorodność umiejętności, a złożoność problemów często wymaga podejścia interdyscyplinarnego. Dlatego powinniśmy iść w stronę wielostronnego rozwoju i łączyć ze sobą te dwa kierunki.

Obecnie, nawet w branży IT, granice między obszarem ścisłym a humanistyką zacierają się, a wielu profesjonalistów korzysta w codziennej pracy z obu tych dziedzin.

Co więcej, takie dziedziny jak sztuczna inteligencja, biotechnologia, inżynieria społeczna, a nawet archeologia wymaga współpracy między humanistami, a specjalistami ścisłymi.

Aby lepiej odnajdywać się w otaczającej nas rzeczywistości i być atrakcyjnym kandydatem na rynku pracy, powinniśmy rozwijać w sobie umiejętności z opozycyjnych dla nas obszarów.

Jakie są powody, dla których warto łączyć te przeciwstawne dziedziny?

Kreatywność i innowacyjność.

Zdolność myślenia poza schematami może przyczyniać się do tworzenia innowacyjnych rozwiązań technologicznych czy naukowych.

Komunikacja.

Komunikatywność i komunikacja międzyludzka jest jedną z najczęściej pożądanych umiejętności w ofertach pracy. Teraz zaczyna dochodzić nowy aspekt- komunikacji człowiek-maszyna, ale nie na poziomie programowania. Przewiduje się, że w najbliższym czasie coraz bardziej istotna będzie umiejętność rozmowy ze sztuczną inteligencją.

Rozwiązywanie problemów.

Humanistyczna umiejętność spojrzenia na sytuację z różnych perspektyw jest niezwykle pomocna przy rozwiązywaniu skomplikowanych problemów natury technologicznej. Patrzenie na problem holistycznie, nie tylko przez pryzmat liczb, pozwala znaleźć lepsze rozwiązania.

Interdyscyplinarność.

Pracodawcy docenili już interdyscyplinarność zespołów pracowników. Coraz częściej można je spotkać w firmach technologicznych. Jeśli pracownik chce się odnaleźć w nowej rzeczywistości, powinien skupić się na edukacji kompetencji, które nie są dla niego naturalne.

O kompetencje przyszłości zapytaliśmy prezesa Infolet, Marka Flagę, który od 18 lat buduje zespoły ekspertów w branży IT.

• Co uważasz za kompetencje przyszłości? Które kompetencje według Ciebie będą poszukiwane przez pracodawców?

Jeśli się patrzy długoterminowo, to myślę, że wygrają te kompetencje, których nie zastąpią maszyny/programy.

Przy szybko zmieniających się modelach pracy, bardzo ważna będzie samoorganizacja, samodzielność i samodyscyplina- chodzi o wyraźne oddzielenie spraw służbowych od prywatnych przy pracy z domu.

• Czy są kompetencje, które zawsze będą aktualne?

Kolejna grupa kompetencji związana jest z komunikacją. Coraz więcej piszemy, zamiast mówić i spotykać się w biurze. Odpada nam intuicyjne odczytywanie mowy ciała, nie widzimy bieżącej reakcji na to, co mówimy, jak mówimy, jakie mamy intencje i co chcemy przekazać. Dlatego coraz bardziej będzie ważne, by pisać jasno, bez pozostawiania miejsca na domysły lub interpretację inną od zamierzonej przez autora. Wyrażanie odpowiednich emocji w tekście pisanym to duża sztuka, jeśli chcemy kreować odpowiednio pozytywny obraz swojej osoby.

Jeśli masz poczucie, że brakuje Ci jakichś kompetencji, mamy dobrą wiadomość. Możesz zadbać o rozwój swoich kompetencji.

Rozwój technologii sprawił, że rozwijanie swoich kompetencji chyba nigdy nie było tak dostępne. Oprócz klasycznych, stacjonarnych kursów, szkoleń, warsztatów czy studiów podyplomowych można skorzystać z edukacji w wersji online. Dzięki internetowi możesz mieć dostęp do najlepszych specjalistów świata.

Wiele wartościowych szkoleń online (webinarów) jest dostępnych za darmo. Niektóre są płatne, ale ich koszt często i tak jest niższy, niż gdybyśmy chcieli w nich uczestniczyć na żywo.

Chociaż żyjemy w świecie o bardzo dużej dynamice zmian, kompetencje przyszłości są niezmiennie od kilkudziesięciu lat. Komunikatywność, umiejętność analitycznego myślenia, elastyczność, orientacja na cel czy umiejętność uczenia i dzielenia się wiedzą są w TOP 5 najbardziej pożądanych kompetencji wśród pracodawców. Jeśli chcemy dobrze odnajdywać się w nowej rzeczywistości rynku pracy, powinniśmy mieć świadomość, że nauka nie kończy się wraz z ukończeniem okresu edukacji. Co więcej, wdrożenie w swoje życie idei lifelong learning nie tylko pomoże nam być atrakcyjnym na rynku pracy, ale też jest korzystne dla kondycji naszego mózgu.