Umowa o pracę

Czym charakteryzuje się umowa o pracę, najbardziej pożądana forma zatrudnienia wśród początkujących specjalistów IT? Na co należy zwrócić uwagę, podpisując umowę o pracę? Jakie obowiązki dla pracownika i pracodawcy wiążą się z tą formą współpracy? A jeśli przestaje nam być po drodze i trzeba się rozstać?

W ostatnim czasie w ogłoszeniach o pracę coraz częściej można spotkać informację o preferowanej formie współpracy. Najczęściej powtarzającymi się sformułowaniami są Umowa o Pracę (UoP) lub B2B (samozatrudnienie, kontrakt).

Tym wpisem rozpoczynamy nasz mini-cykl, z którego dowiesz się czym charakteryzują się różne formy współpracy. Pokażemy, na co zwrócić uwagę przy podpisywaniu umowy, jakie przysługują Ci prawa a jakie obowiązki.

Jeśli jesteś osobą bez doświadczenia, ten cykl pomoże Ci w wyborze odpowiedniej formy zatrudnienia. Jeśli masz wieloletnie doświadczenie, sprawdź, czy znasz wszystkie swoje prawa przy różnych formach współpracy.

Dziś na warsztat bierzemy umową o pracę, najbardziej pożądaną i uważaną za najbezpieczniejszą formę współpracy.

UoP to obopólne porozumienie pracownika i pracodawcy, w którym

• Ty jako pracownik zobowiązujesz się do wykonywania na rzecz pracodawcy określonej pracy, w uzgodnionym wspólnie czasie i miejscu i pod jego kierownictwem,
• a pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia Cię za ustalonym wcześniej wynagrodzeniem oraz zapewnienia Ci warunków do wykonania pracy.

Umowa o pracę powinna być sporządzona na piśmie.

Pracodawca, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy, powinien przedstawić Ci taką umowę na piśmie, w której potwierdzone są wasze wcześniejsze ustalenia.

Umowa może być podpisana na okres próbny, czas określony lub czas nieokreślony. Najczęściej pierwszą podpisaną umową jest na okres próbny (zwykle na 3 miesiące). Następna umowa jest już najczęściej na czas określony lub nieokreślony.

Jeśli Twoja umowa na czas określony nie może trwać dłużej niż 33 miesiące. Co więcej, możesz zawrzeć taką umowę z tym samym pracodawcą maksymalnie 3 razy.

Jeśli łączny okres zatrudnienia jest dłuższy niż 33 miesiące lub zawarliście więcej niż 3 takie umowy, umowa na czas określony automatycznie staje się umową na czas nieokreślony.

Umowa o pracę jest dokumentem i aby była ważna powinna zawierać następujące elementy:

• miejsce pracy,
• termin rozpoczęcia pracy,
• zakres wykonywanych prac,
• liczbę godzin do przepracowania w miesiącu,
• okres, na jaki zawierana jest umowa (nieokreślony lub określony np. w latach),
• wynagrodzenie za pracę z wymienionymi składnikami.

Zatrudnionym na UoP, za wykonaną pracę należy się:

• wynagrodzenie w formie pieniężnej
• urlop (płatny wypoczynkowy, bezpłatny, macierzyński/tacierzyński, opiekuńczy, zwolnienia chorobowe, szkoleniowy, wychowawczy).

Jeśli pracodawca oferuje Ci inne świadczenia pieniężne (np. udziały w firmie), to ta informacja powinna być również zapisana w umowie lub aneksie do umowy.

Prawo do urlopu to chyba najprzyjemniejszy element pracy „na etacie”.

Każdy pracownik, ale również pracodawca, zdaje sobie sprawę, że wypoczęty pracownik pracuje efektywniej, jest bardziej kreatywny, popełnia mniej błędów.

Wypoczynek jest równie istotny przy tworzeniu oprogramowania, jak i obsłudze klienta czy maszyny produkcyjnej.

Ile dni (roboczych) urlopu Ci przysługuje?

• Jeśli pracujesz mniej niż 10 lat (u wszystkich pracodawców), przysługuje Ci 20 dni urlopu.
• Jeśli pracujesz więcej niż 10 lat – przysługuje Ci 26 dni urlopu.

Nie możesz się zrzec urlopu wypoczynkowego.

Urlop może być podzielony na różne okresy. Jednak raz w roku urlop nie może być krótszy niż 14 dni kalendarzowych.

Nie zagłębiając się w terminologię czy ten czas powinien nazywać się „urlopem”, zgodnie z prawem, urlop macierzyński przysługuje kobiecie po urodzeniu dziecka.

W wymiarze 16 tygodni w przypadku urodzeniu pierwszego dziecka. W wymiarze 18 tygodni po urodzeniu drugiego dziecka. W przypadku urodzenia np. bliźniaków taki urlop wynosi 26 tygodni.

W ostatnich latach obserwujemy wzrost zainteresowania wśród naszych programistów urlopem ojcowskim. Urlop ojcowski jest płatny w 100%, przyznawany w wymiarze 2 tygodni i przysługuje na każde dziecko. Należy pamiętać, aby go wykorzystać przed ukończeniem przez dziecko 24 miesiąca życia.

Kiedy chcesz zakończyć współpracę z pracodawcą, najważniejsze jest to aby

wypowiedzenie umowy było sporządzone na piśmie i podpisane.

Jakie wyróżniamy typy rozwiązania umowy o pracę?

Jest kilka typów rozwiązania umowy o pracę:

• za porozumieniem stron,
• z okresem wypowiedzenia,
• bez okresu wypowiedzenia (ze skutkiem natychmiastowym),
• po upływie czasu, na który została zawarta,
• w dniu, w którym kończy się współpraca określona w umowie o pracę.

Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron to najkorzystniejsza i często najszybsza forma rozstania z pracodawcą.

Podstawową zaletą tej formy rozwiązania umowy jest to, brak potrzeby zachowania okresu wypowiedzenia. Możesz przestać pracować od zaraz.

Często wygląda to tak, że pracujesz jeszcze na przykład tydzień, aby zakończyć swoje projekty, przekazać zadania innej osobie.

Jeśli decydujesz się na rozwiązanie umowy za porozumieniem, nie musisz podawać uzasadnienia (powodu) swojej decyzji.

O rozwiązanie umowy o pracę może wystąpić również pracodawca.

 

Jeśli druga ze stron nie przyjmie takiej formy rozwiązania umowy o pracę, nie ulega ona rozwiązaniu.

Jeśli składasz wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony lub UoP bez okresu wypowiedzenia, powinien się w nim znaleźć powód rozwiązania umowy.

Przyczyna wypowiedzenia umowy powinna być sformułowana jasno i konkretnie. Oczywiście powinna być też prawdziwa.

Powody, dla których możesz zwolnić się ze skutkiem natychmiastowym, są jasno określone w kodeksie pracy.

W Kodeksie Pracy podane są dwa powody:

• orzeczenie lekarskie, stwierdzające, że wykonywana praca wywiera szkodliwy wpływ na Twoje zdrowie, a pracodawca nie może przekierować Cię do innych zadań, które będą bezpieczne dla Twojego zdrowia i będą zgodne z Twoimi kwalifikacjami,
• gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracodawcy wobec Ciebie jako pracownika.

Jeśli jesteś związany z umową na czas nieokreślony i zwalniasz się z pracy z winy pracodawcy (drugi przypadek), przysługuje Ci odszkodowanie za okres wypowiedzenia, w wysokości wynagrodzenia.

Jeśli rozwiązujesz umowę na czas określony przysługuje Ci odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia przez okres 2 tygodni.

Pracodawca ma prawo wypowiedzieć Ci umowę w trybie natychmiastowym. Powody zostały konkretnie określone w kodeksie pracy a najważniejsze z nich to:

• ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych,
• popełnienie przez Ciebie przestępstwa (w czasie trwania umowy o pracę), które uniemożliwia dalszą pracę na zajmowanym stanowisku,
• niezdolność do pracy z powodu choroby trwającej dłużej niż 3 miesiące (w przypadku kiedy pracowałeś w tej firmie krócej niż 6 miesięcy) lub dłużej niż łączny okres pobierania wynagrodzenia i zasiłku oraz świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące (w przypadku zatrudnienia trwającego dłużej niż 6 miesięcy), lub jeżeli niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem przy pracy, lub chorobą zawodową,
• nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy, trwająca dłużej niż miesiąc, z innych powodów niż wymienione wyżej.

Długość okresu wypowiedzenia uzależniona jest od długości trwania współpracy, a także od formy współpracy.

Umowa na okres próbny:

• do 2 tygodni – okres wypowiedzenia 3 dni robocze
• dłuży niż 2 tygodnie – okres wypowiedzenia 1 tydzień
• trwający 3 miesiące – okres wypowiedzenia 2 tygodnie

Umowa na czas określony i nieokreślony:

• praca trwała krócej niż 6 miesięcy – okres wypowiedzenia to 2 tygodnie
• praca trwała minimum 6 miesięcy – okres wypowiedzenia to 1 miesiąc
• praca trwała minimum 3 lata – okres wypowiedzenia to 3 miesiące

Okres wypowiedzenia daje pracodawcy możliwość na znalezienie na Twoje miejsce nowego pracownika. Dla Ciebie to możliwość zakończenia prowadzonych przez siebie projektów, przekazania swoich obowiązków innemu pracownikowi.

Uważa się, że umowa o pracę to dla pracownika najkorzystniejsza i najbezpieczniejsza forma zatrudnienia.

Na pewno największym atutem UoP są płatne urlopy i chorobowe.

Bezpieczeństwo zatrudnienia przy umowie o pracę nie jest już takie jednoznaczne.
Z naszych obserwacji rynku pracy wynika, że jeśli firma ma przeprowadzić redukcję, to coraz mniejsze ma znaczenia, na jakiej umowie jesteś zatrudniony. Podczas restrukturyzacji w dużych firmach często pracę tracą osoby na etacie, a zostaje utrzymana współpraca z osobami na kontrakcie B2B. Dzieje się tak ze względu na duże obciążenia firmowego budżetu kosztami pracowniczymi.

Umowa o pracę przestaje być istotnym argumentem przy staraniu się o kredyt (np. hipoteczny). Obecnie coraz większe znaczenie ma branża, w której pracujesz, stanowisko pracy oraz to jak szybko możesz znaleźć sobie nową pracę.

Zatrudniamy pracowników na umowę o pracę, ale ponieważ jedną z naszych wartości jest elastyczność, dajemy możliwość współpracy z nami na zasadach B2B.

Umowa o pracę ma wiele zalet, ale też pewne ograniczenia. Jeśli cenisz sobie więcej swobody na przykład w doborze projektów czy klientów dla których pracujesz B2B może być dla Ciebie bardziej interesującym rozwiązaniem.

Więcej o współpracy B2B dowiesz się z naszego kolejnego postu „Współpraca B2B – tylko dla odważych?”